.png)
سازمان ICH با انتشار راهنمایM9، امکان حذف مطالعات بیواکی والانسی انسانی را برای برخی داروهای خوراکی فراهم کرده است. این راهنما، با همکاری FDA و سایر نهادهای جهانی تدوین شده و استفاده از معافیت زیستی (Biowaiver ) را برای داروهای خاص مجاز می‌داند، مشروط بر آنکه داده‌های آزمایشگاهی معتبری از حلالیت و نفوذپذیری دارو وجود داشته باشد.
بر اساس این سند، در صورتی که یک محصول خوراکی با رهش فوری و اثر سیستمیک دارای ویژگی‌های مشخص محلولیت و نفوذپذیری باشد، می‌توان بدون انجام مطالعات بیواکی والانسی و صرفاً با تکیه بر داده‌های آزمایشگاهی، هم‌ارزی زیستی آن را اثبات کرد. این اقدام می‌تواند به شکل چشمگیری زمان و هزینه توسعه و ثبت دارو را کاهش دهد.
مهم‌ترین نکات راهنما:
دامنه کاربرد: فقط برای قرص‌ها و کپسول‌های خوراکی با رهش فوری یا سوسپانسیون‌های خوراکی با اثر سیستمیک، به جز داروهای با شاخص درمانی باریک.
طبقه‌بندی BCS :
کلاس I: محلولیت بالا، نفوذپذیری بالا
کلاسIII : محلولیت بالا، نفوذپذیری پایین
بیوویور یا معافیت زیستی فقط برای این دو کلاس اعمال می‌شود.
معیار محلولیت: بیشترین دوز منفرد در میزان برابر یا کمتر از250 میلی‌لیتر محیط آبی با محدوده pH برابر 1/2 الی 6/8 در دمای 1±37 درجه سانتیگراد حل گردد.
معیار نفوذپذیری: جذب برابر یا بیشتر از 85 درصد بر اساس داده‌های انسانی یا آزمون‌های معتبر سلولی (مانندCaco-2 برای داروهای با انتقال غیرفعال).
مواد جانبی:
برای کلاسI : آزادی بیشتر در تغییر فرمولاسیون، به جز مواد مؤثر بر جذب (کمتر یا مساوی10 درصد اختلاف مجاز).
برای کلاس :III مواد جانبی باید از نظر کیفی یکسان و کمی بسیار مشابه باشند، تفاوتها کمتر یا مساوی 10 درصد.
انحلال برون تن:
کلاس I: برای دریافت بیوویور بر پایه BCS برای داروهای کلاسI، هر دو محصول آزمون و مرجع باید ویژگی‌های انحلال بسیار سریع (برابر یا بیشتر از 85 درصد در کمتر یا برابر 15 دقیقه) یا سریع (سرعت انحلال برابر یا بیشتر از 85 درصد در کمتر یا برابر 30 دقیقه با f2 ≥ 50 برای شباهت پروفایلها) را در همه شرایط تعریف‌شده داشته باشند.
کلاس III: برای دریافت بیوویور بر پایه BCS برای داروهای کلاس III، هر دو محصول آزمون و مرجع باید ویژگی انحلال بسیار سریع (برابر یا بیشتر از 85 درصد در کمتر یا برابر 15 دقیقه) را در شرایط تعریف‌شده داشته باشند.
فرمولاسیون‌های ترکیبی:FDC= Fixed-dose combination) ) هر دارو باید معیارهای کلاس خود را برآورده کند.
این راهنما همچنین در ضمائم خود روش‌های دقیق انجام و اعتبارسنجی آزمون Caco-2، نکات کلیدی ارزیابی پایداری دارو در دستگاه گوارش و مثال‌هایی از تفاوت‌های مجاز در فرمولاسیون بین محصول تست و مرجع را ارائه می دهد.
هدف نهاییICH M9، کاهش نیاز به مطالعات انسانی غیرضروری، جلوگیری از تکرار آزمون‌های پرهزینه و فراهم‌کردن مسیر علمی و هماهنگ برای تأیید سریع‌تر داروها در سطح جهانی است؛ بدون آنکه ایمنی و اثربخشی بیماران به خطر بیفتد.
این راهنما به پیوست آورده شده است.
دامنه کاربرد: فقط برای قرص‌ها و کپسول‌های خوراکی با رهش فوری یا سوسپانسیون‌های خوراکی با اثر سیستمیک، به جز داروهای با شاخص درمانی باریک.
طبقه‌بندی BCS :
کلاس I: محلولیت بالا، نفوذپذیری بالا
کلاسIII : محلولیت بالا، نفوذپذیری پایین
بیوویور یا معافیت زیستی فقط برای این دو کلاس اعمال می‌شود.
معیار محلولیت: بیشترین دوز منفرد در میزان برابر یا کمتر از250 میلی‌لیتر محیط آبی با محدوده pH برابر 1/2 الی 6/8 در دمای 1±37 درجه سانتیگراد حل گردد.
معیار نفوذپذیری: جذب برابر یا بیشتر از 85 درصد بر اساس داده‌های انسانی یا آزمون‌های معتبر سلولی (مانندCaco-2 برای داروهای با انتقال غیرفعال).
مواد جانبی:
برای کلاسI : آزادی بیشتر در تغییر فرمولاسیون، به جز مواد مؤثر بر جذب (کمتر یا مساوی10 درصد اختلاف مجاز).
برای کلاس :III مواد جانبی باید از نظر کیفی یکسان و کمی بسیار مشابه باشند، تفاوتها کمتر یا مساوی 10 درصد.
انحلال برون تن:
کلاس I: برای دریافت بیوویور بر پایه BCS برای داروهای کلاسI، هر دو محصول آزمون و مرجع باید ویژگی‌های انحلال بسیار سریع (برابر یا بیشتر از 85 درصد در کمتر یا برابر 15 دقیقه) یا سریع (سرعت انحلال برابر یا بیشتر از 85 درصد در کمتر یا برابر 30 دقیقه با f2 ≥ 50 برای شباهت پروفایلها) را در همه شرایط تعریف‌شده داشته باشند.
کلاس III: برای دریافت بیوویور بر پایه BCS برای داروهای کلاس III، هر دو محصول آزمون و مرجع باید ویژگی انحلال بسیار سریع (برابر یا بیشتر از 85 درصد در کمتر یا برابر 15 دقیقه) را در شرایط تعریف‌شده داشته باشند.
فرمولاسیون‌های ترکیبی:FDC= Fixed-dose combination) ) هر دارو باید معیارهای کلاس خود را برآورده کند.
این راهنما همچنین در ضمائم خود روش‌های دقیق انجام و اعتبارسنجی آزمون Caco-2، نکات کلیدی ارزیابی پایداری دارو در دستگاه گوارش و مثال‌هایی از تفاوت‌های مجاز در فرمولاسیون بین محصول تست و مرجع را ارائه می دهد.
هدف نهاییICH M9، کاهش نیاز به مطالعات انسانی غیرضروری، جلوگیری از تکرار آزمون‌های پرهزینه و فراهم‌کردن مسیر علمی و هماهنگ برای تأیید سریع‌تر داروها در سطح جهانی است؛ بدون آنکه ایمنی و اثربخشی بیماران به خطر بیفتد.
این راهنما به پیوست آورده شده است.